Zadanie 10. (2 pkt)
Skrzyp polny (Equisetum arvense) jest uciążliwym chwastem na polach i w ogrodach. Wytwarza rozgałęziające się w glebie kłącza, z których wyrastają dwa rodzaje pędów:
- letnie – zielone, rozgałęzione pędy asymilacyjne,
- wiosenne – bezzieleniowe, jasnobrązowe pędy zarodnionośne, na których szczytach znajdują się kłosy zarodniowe, zbudowane z tarczowatych sporofili (liści zarodnionośnych).
Na spodniej stronie sporofili tworzą się workowate zarodnie, w których po mejozie powstają zarodniki, opatrzone elaterami – krzyżującymi się taśmami, które wykonują ruchy higroskopijne, tzn. zwijają się i rozwijają w zależności od wilgotności środowiska. Zarodniki skrzypu są jednakowe morfologicznie, jednak różnią się fizjologicznie, ponieważ z jednych wyrastają przedrośla żeńskie, z innych – męskie. Przedrośla są łatkowate i samożywne.
Na rysunku przedstawiono pęd asymilacyjny skrzypu polnego (1), pęd zarodnionośny (2), tarczowate liście zarodnionośne (3), pojedynczy zarodnik ze zwiniętymi elaterami (4) oraz kilka zarodników opatrzonych rozwiniętymi elaterami (5).
a) Na podstawie przedstawionych informacji i własnej wiedzy określ ploidalność (n lub 2n) wymienionych poniżej struktur skrzypu polnego.
- pęd zarodnionośny: (…)
- zarodnik: (…)
- przedrośle: (…)
- pęd asymilacyjny: (…)
Odpowiedź
Schemat punktowania
1 p. – za poprawne określenie ploidalności wszystkich czterech struktur.
0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań lub za brak odpowiedzi.
Poprawna odpowiedź
- pęd zarodnionośny: 2n
- zarodnik: n
- przedrośle: n
- pęd asymilacyjny: 2n
b) Na podstawie przedstawionych informacji wymień dwa sposoby rozmnażania się sporofitu skrzypu polnego.
- (…)
- (…)
Odpowiedź
Schemat punktowania
1 p. – za poprawne określenie ploidalności wszystkich czterech struktur.
0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań lub za brak odpowiedzi.
Przykładowe odpowiedzi
- 1. za pomocą zarodników, 2. wegetatywnie
lub - 1. przez zarodniki / spory, 2. za pomocą kłączy
Uwagi:
Nie uznaje się samego określenia „bezpłciowo”, ponieważ sporofit jest pokoleniem
rozmnażającym się wyłącznie bezpłciowo.
Nie uznaje się odpowiedzi, w których zdający odnosi się jedynie do wytwarzania pędu zarodnionośnego, kłosa zarodniowego, liści zarodnionośnych lub zarodni, bez odniesienia się do zarodników.