Informacja do zadań: 5. i 6.
Chromosomy są najlepiej widoczne w komórce podczas metafazy podziału mitotycznego. Mają wtedy zwartą strukturę, są krótkie i grube. Po ich wybarwieniu przy użyciu specjalnych barwników uzyskuje się charakterystyczny dla każdego chromosomu homologicznego wzór prążków, co ułatwia rozpoznanie pod mikroskopem poszczególnych chromosomów i obserwację ich struktury.
Na rysunku przedstawiono budowę metafazowego chromosomu 2 człowieka.
Zadanie 5. (2 pkt)
a) Uzupełnij poniższe zdania tak, aby powstał poprawny opis przedstawionego na rysunku chromosomu. Podkreśl w każdym nawiasie właściwe określenie.
Metafazowy chromosom 2 składa się z dwóch (takich samych / różnych) chromatyd. Ramiona chromatydy (mają różną długość / taką samą długość). Miejsce oznaczone X, w którym do chromosomu przyczepiają się włókna wrzeciona kariokinetycznego to (centromer / centrosom).
Odpowiedź
Schemat punktowania
1 p. – za podkreślenie właściwych określeń we wszystkich trzech nawiasach.
0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań lub za brak odpowiedzi.
Poprawna odpowiedź
takich samych, różną długość, centromer
b) Podaj liczbę autosomów występujących w prawidłowej komórce somatycznej człowieka:
Odpowiedź
Schemat punktowania
1 p. – za podanie właściwej liczby autosomów występujących w komórce somatycznej człowieka.
0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań lub za brak odpowiedzi.
Przykładowe odpowiedzi
- 44
- 22 pary
- 22 + 22
Zadanie 6. (1 pkt)
Oceń prawdziwość stwierdzenia: „Przedstawiony na rysunku chromosom metafazowy zawiera dwie cząsteczki DNA, z których jedna pochodzi od ojca, a druga – od matki”. Odpowiedź uzasadnij.
Odpowiedź
Schemat punktowania
1 p. – za określenie, że stwierdzenie jest nieprawdziwe, i za poprawne uzasadnienie odnoszące się do procesu replikacji DNA poprzedzającego powstanie chromosomu metafazowego albo odnoszące się do występowania w chromosomie dwóch cząsteczek DNA pochodzących tylko od jednego z rodziców.
0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań lub za brak odpowiedzi.
Przykładowe odpowiedzi
- Stwierdzenie to jest nieprawdziwe, ponieważ dwie cząsteczki DNA występujące w chromosomie metafazowym są identyczne, gdyż powstały w wyniku procesu replikacji w fazie S i zawierają albo DNA matki, albo DNA ojca.
- Jest fałszywe, ponieważ chromosomy dziedziczymy całościowo, a więc jeden chromosom pochodzi od ojca lub od matki, natomiast obie cząsteczki DNA w chromosomie metafazowym są identyczne, gdyż powstały drogą replikacji DNA macierzystego w fazie S.
- Nieprawdziwe, ponieważ obie cząsteczki DNA w chromosomie metafazowym są identyczne, gdyż powstały drogą replikacji DNA macierzystego.
- Nieprawdziwe, ponieważ cały zawarty w tym chromosomie DNA pochodzi od jednego z rodziców (albo tylko od ojca albo tylko od matki).