Zadanie 18.
Przeprowadzono doświadczenie, w którym badano działanie pewnego odczynnika na dwa wodne roztwory soli. W probówce I znajdował się roztwór siarczanu(IV) sodu, a w probówce II – roztwór krzemianu(IV) sodu. Po dodaniu odczynnika zaobserwowano, że:
- w każdej probówce zaszła reakcja chemiczna;
- przebieg doświadczenia był różny dla obu probówek;
- tylko w jednej z probówek wytrącił się osad.
Zadanie 18.1. (0–1)
Uzupełnij schemat doświadczenia. Wybierz i zaznacz w podanym zestawie wzór jednego odczynnika, którego zastosowanie spowodowało efekty opisane w informacji.
Odpowiedź
Schemat punktowania
1 p. – za uzupełnienie schematu doświadczenia – poprawny wybór i zaznaczenie wzoru odczynnika.
0 p. – za odpowiedź niepoprawną albo brak odpowiedzi.
Poprawna odpowiedź
stężony HCl (aq)
Zadanie 18.2. (0–1)
Napisz, co zaobserwowano w probówce, w której nie wytrącił się osad podczas opisanego doświadczenia.
Odpowiedź
Schemat punktowania
1 p. – za podanie poprawnych obserwacji dla probówki I przy poprawnym wyborze i zaznaczeniu odczynnika w zadaniu 18.1.
0 p. – za błędny wybór lub brak zaznaczenia odczynnika w zadaniu 18.1., lub podanie błędnych obserwacji albo brak odpowiedzi.
Poprawna odpowiedź
Wydziela się bezbarwny gaz o ostrym, charakterystycznym zapachu.
lub
Wyczuwalny jest charakterystyczny zapach.
Zadanie 18.3. (0–2)
Napisz w formie jonowej skróconej równania reakcji, które przebiegły w probówkach I i II i były przyczyną obserwowanych zmian.
Równanie reakcji przebiegającej w probówce I: (…)
Równanie reakcji przebiegającej w probówce II: (…)
Odpowiedź
Schemat punktowania
2 p. – za poprawne napisanie w formie jonowej skróconej dwóch równań reakcji przy poprawnym wyborze i zaznaczeniu odczynnika w zadaniu 18.1.
1 p. – za poprawne napisanie w formie jonowej skróconej jednego równania reakcji przy poprawnym wyborze i zaznaczeniu odczynnika w zadaniu 18.1.
0 p. – za błędne napisanie równań reakcji (błędne wzory reagentów, błędne współczynniki stechiometryczne, niewłaściwa forma zapisu) lub błędne przyporządkowanie równań, lub błędny wybór, lub brak zaznaczenia odczynnika w zadaniu 18.1. albo brak odpowiedzi.
Poprawna odpowiedź
Probówka I: SO32− + 2H+ → SO2(↑) + H2O
lub SO32− + 2H3O+ → SO2(↑) + 3H2O
Probówka II: SiO32− + 2H+ → H2SiO3(↓)
lub SiO32− + 2H+ → SiO2(↓) + H2O
lub SiO32− + 2H+ → SiO2 ⋅ H2O(↓)
lub SiO32− + 2H3O+ → H2SiO3(↓) + 2H2O
lub SiO32− + 2H3O+ → SiO2 ⋅ H2O(↓) + 2H2O
lub SiO32− + 2H3O+ → SiO2(↓) + 3H2O
lub SiO32− + 2H+ + H2O → H4SiO4(↓)
lub SiO32− + 2H3O+ → H4SiO4(↓) + H2O